پارک پزشکی
گشتی در مطالب پزشکیپارک پزشکی
گشتی در مطالب پزشکیسینوزیت مزمن
مشخصه سینوزیت مزمن، باقی بودن علائم سینوزیت مانند احساس فشارودرد صورت ، سردرد ، گرفتگی بینی و ترشحات غیرطبیعی بینی یا پشت حلق است که بیشتر از 8 تا 12 هفته باقی باشد. اصطلاح سینوزیت مزمن وقتی به کار می‌رود که‌تغییرات غیر قابل برگشت در مخاط سینوس‌ها رخ داده‌باشد.
علائم بالینی: انسداد معمولا همراه با ترشحات بینی و پشت حلق‌است. این ترشحات غیر طبیعی شایع‌ترین و اغلب تنهاشکایت بیماران را تشکیل میدهد. ممکن است پولیپ‌های بینی مشاهده شوند. در بیشتر موارد، نارسایی شدید در عملکرد مژک‌ها، تخلیه و تبادل‌هوایی سینوس وجود دارد. ممکن است قوه بویایی‌کاهش یابد. بیمارانی با سینوزیت مزمن، بیشتر ازاحساس پری و سنگینی در سر و صورت خود شکایت‌دارند تا احساس سردرد واقعی. اگر بیماری که تشخیص‌سینوزیت مزمن برای وی مطرح شده است، دچار دردشدید و مداوم شود، باید به احتمال ایجاد عوارض یا وجود نئوپلاسم نیز مشکوک شد. تخلیه ترشحات پشت بینی به درون گلو و حنجره می تواند سبب سرفه، بوی بد دهان، گلودردخفیف و احساس وجود توده در گلو می‌شود. تاثیر ترشحات بهمراه تنفس دهانی ناشی از انسداد بینی، موجب آثار التهابی درحنجره وگرفتگی وخشونت صدا می‌شود. به طور معمول بیماران احتیاج به‌سرفه کردن و تخلیه گلوی‌شان دارند. سستی و بیحالی به طور شایع وجود دارد. در کودکان باقی بودن علائم بیش از 12 هفته به عنوان یک معیار تشخیصی است. سرفه مزمن، تحریک پذیری و بیقراری ممکن است تابلویی از سینوزیت مزمن کودکان باشد.
تشخیص سینوزیت مزمن
وجود چرک در مئاتوس میانی یا حفره بینی در نبودبیماری حاد تنفسی، قویادال بر وجود عفونت درسینوس‌های پارانازال است. معاینه سینوس‌ها با استفاده ازاندوسکوپی تشخیصی بینی و سینوس ودر صورت لزوم سی‌تی‌اسکن سینوس‌ها تکمیل می‌شود. معمولا قبل از انجام سی‌تی‌اسکن درمان‌دارویی کامل جهت حذف تغییرات گذرای مخاطی لازم‌است. در تشخیص افتراقی باید رینیت های آلرژیک و غیرآلرژیک، انحراف سپتوم و سایر ناهنجاری های ساختمانی داخل بینی مانند کونکا بولوزا ( هوادار شدن شاخک میانی بینی که موجب تنگ شدن مسیر درناژ سینوس ها می شود) مد نظر باشد.
اندوسکوپی تشخیصی بینی و سینوس روشی دقیق وساده جهت معاینه ناحیه گذرگاهی سینوس‌ها یااستیومئاتال کمپلکس ـ محل درناژ اکثر سینوس‌ها ـ است .
درمان سینوزیت مزمن
درمان ابتدایی سینوزیت مزمن شامل استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها و رفع عوامل مستعد کننده است. درمان باشناسایی سینوس درگیر ـ از طریق رادیوگرافی ـ و از بین‌بردن عوامل ایجاد کننده ـ باکتری یا آلرژن ـ یا شرایط نامساعد محیطی (آلودگی هوای محیط، سیگار و...) صورت‌می‌پذیرد. ممکن است سینوزیت توسط عوامل موضعی (پولیپ‌های بینی، جسم خارجی، تیغه منحرف بینی وتومور بینی)، عوامل مجاورتی (بیماری‌های مربوط به دندان) یا عوامل سیستمیک (نقص ایمنی، فیبروزسیستیک، سندرم مژه غیر متحرک) ایجاد شود.
بسیاری از موارد سینوزیت مزمن نیازمند درمان‌جراحی است. درمان‌های جراحی برای سینوزیت مزمن به دو دسته تقسیم می‌شود.
دسته اول روش‌هایی است که باهدف ریشه‌کردن عفونت و برداشتن مخاط پاتولوژیک وتغییرات غیر قابل برگشت از داخل سینوس انجام می‌گیرد. این جراحی‌ها که امروزه بیشتر آنها منسوخ شده اند شامل کالدول‌لوک (برداشتن دیواره قدامی‌سینوس با برش از زیر لب)، اتموئیدکتومی‌خارجی (برای پاک‌سازی سلول‌های اتموئید) واستئوپلاستیک فلپ (باز کردن دیواره قدامی سینوس‌فرونتال، خارج کردن تمام مخاط سینوس و پر کرن‌سینوس با چربی شکم) است.
دسته دوم روش‌هایی است که هدف‌شان بازگرداندن عملکرد طبیعی‌سینوس یعنی تهویه و درناژ، بدون خارج کردن کامل تمام مخاط است. از این رو آنها را روش‌های جراحی‌عملکردی سینوس می‌نامند. در این روش‌ها اغلب ازاندوسکوپ جهت دستیابی به نقاط کلیدی انسداد به‌ویژه در ناحیه استیومئاتال کمپلکس استفاده می‌شود و با پاک‌سازی سینوس اتموئید که نقش مهمی در انسداد گذرگاه‌های سینوسی دارد، عملکرد سینوس‌های وابسته‌یعنی ماگزیلاری و فرونتال به حالت طبیعی بر می‌گردد.
سینوزیت‌های قارچی
این دسته از سینوزیت‌ها در بسیاری از موارد به اشتباه تحت درمان آنتی‌بیوتیکی طولانی مدت قرار می‌گیرند وبهبودی پیدا نمی‌کنند.
آسپرژیلوس شایع‌ترین عامل قارچی است که در ایجادسینوزیت نقش دارد. بر حسب تظاهرات بالینی و وضعیت‌ایمنی بیمار، سینوزیت‌های قارچی به دو دسته کلی مهاجم و غیر مهاجم تقسیم می‌شوند. درعفونت‌های قارچی مهاجم در آزمایش آسیب‌شناسی قارچ در بافت مخاطی دیده می‌شود. در انواع غیر مهاجم قارچ فقط در ترشحات داخل سینوس وجود دارد و در مخاط دیده نمی‌شود. علایم بیماری در انواع غیر مهاجم شبیه سینوزیت مزمن است. مایستوما شکل شایع سینوزیت قارچی غیرمهاجم است که معمولا با علائم غیر اختصاصی درد موضعی، ترشحات پشت حلق و گرفتگی بینی تظاهر می کند. در سی‌تی‌اسکن معمولا نواحی با دانسیته بالا شبیه کلسیفیکاسیون محدود به یک سینوس ماگزیلاری دیده می شود.
این توده قارچی فرد را مستعد به عفونت های باکتریال حاد و مکرر سینوس می کند. تخلیه کامل محتویات قارچی، ترجیحا به روش جراحی اندوسکوپیک، تنها اقدام درمانی لازم است. رینوسینوزیت ائوزینوفیلیک قارچی(EFRS) شکل بالینی دیگرسیوزیت قارچی غیر مهاجم است که در آن واکنش های ایمونولوژیک نسبت به تجمع قارچ ها در داخل سینوس ها منجر به آزاد شدن مدیاتورهای التهابی ائوزینوفیل ها می شود. تخریب بافت مخاطی، ایجاد پولیپ و تجمع موکوس غلیظ، پیامد این واکنش های التهابی است. این بیماری معمولا دوطرفه و بهمراه پولیپ های منتشر ومتسع کننده سینوس ها است. در سی تی اسکن نواحی کاملا هتروژن بهمراه اتساع سینوس ها دیده می شود.
درمان تخلیه تمام پولیپ ها و ترشحات موکوسی حاوی قارچ، ترجیحا به روش جراحی اندوسکوپیک است. استروییدهای سیستمیک و موضعی برای فرونشاندن واکنش های ایمنی نسبت به قارچ ها و پیشگیری از عود تجویز می شود. یک نوع مهاجم که بیشتر در افراد دیابتی و افراد با ضعف سیستم ایمنی دیده می‌شود، موکورمایکوزیس نام دارد.
این قارچ مهاجم به علت ترمبوز ومسدود کردن عروق موجب نکروز و سیاه شدن مخاط داخل‌بینی می‌شود، به سرعت به طرف داخل جمجمه و کاسه‌چشم گسترش می‌یابد و باعث فلج اعصاب مغزی و درنهایت مرگ می‌گردد. درمان سینوزیت‌قارچی مهاجم دبریدمان جراحی بهمراه داروهای ضدقارچ مانند آمفوتریسین است.
سینوزیت قارچی مهاجم
عفونت، خاصیت تهاجمی داشته و معمولا از میان سدهای آناتومیک استخوانی به درون ساختمانهای مجاور از قبیل اوربیت، حفره اینفرا تمپورال ، حفره کرانیال قدامییا ناحیه پره ماگزیلا حمله میکند. وقتی که تهاجم به درون سینوس اسفنوئید روی میدهد عواقب آن بویژه به دلیل انتشار عفونت به داخل سینوس کاورنو یا عصب اپتیک ، خطرناک و ناگوار است. شایع ترین پاتوژنهای قارچی که از این بیماری جدا شده اند شامل قارچهای دسته dematiaceous شامل bipolaris و آسپرژیلوس می باشند.
درمان شامل دبردمان کامل جراحی و در صورت امکان به دنبال آن شیمی درمانی سیستمیک ضد قارچ میباشند. درمان طبی اولیه معمولا شامل تزریقداخل وریدی آمفوتریسین B است؛ اگرچه درمان دراز مدت با ایتراکونازول خوراکی هم رواج بیشتری یافته است.
دو بیماری عمده وجود دارند که فرد را مستعد به این عفونت تخریب کننده میکنند، اولی دیابت قندی است و دومی نیز نوتروپنی میباشد.
