اسپلنومگالی

شایع ترین علامت : درد و احساس سنگینی در ربع فوقانی چپ شکم  LUQ  

قابل لمس بودن طحال   مهمترین نشانه در معاینه فیزیکی بیمارای است که دچار اختلالات طحالی شده اند

در وضعیت طبیعی وزن طحال کمتر از 250 گرم میباشد

با افزایش سن وزن طحال کمتر میشود

حداکثر اندازه طحال در سونوگرافی  13 cm   می باشد

درد  طحال  ممکن است به علت تورم حاد طحال – آنفارکتوس یا التهاب کپسول  باشد

در کودکان مبتلا به آنمی داسی شکل    انسداد عروق طحال همراه با آنفارکتوس و درد طحال شایع است

وجود یک طحال قابل لمس همیشه نشاندهنده ی بیماری نیست

حساسیت دق    از لمس در تشخیص بیشتر است

در معاینه فیزیکی پزشک ابتدا باید دق نماید و اگر مثبت بود اقدام به لمس نماید

روش تشخیص انتخابی سونوگرافی می باشد

تشخیص افتراقی

بر اساس فیزیوپااتولوژی بیماری

1)      هیپرپلازی یا هیپر تروفی

  اسفروسیتوز ارثی- تالاسمی – اندوکاردیت – مونونوکلئوز عفونی- SLE – سندرم فلتی – ترومبوسیتوپنی ایمنی

2)      احتقان غیرفعال passive  :

  به علت کاهش جریان خون طحال در افرادی که هیپرتانسیون پورت دارند – مانند سندرم بود-کیاری و CHF

3)      بیماری های انفیلتراتیو طحال : لنفوم – آمیلوئیدوز-سرطان متاستاتیک- بیماری های میلوپرولیفراتیو

اگرطحال بیشتر از 8 cm   زیر دنده ی چپ لمس شود یا بیشتر از 1000 گرم وزن داشته باشد به آن اسپلنومگالی شدید میگویند

علل massive splenomegaly  :

1)      لوسمی میلوژن مزمن

2)      لنفوم

3)      لوسمی سلول موئی hairy cell leukemia

4)      میلوفیبروز همراه با متاپلازی  میلوئید

5)       بیماری گوشه

6)      پلی سایتمی ورا

7)      سارکوئیدوز

8)      آنمی همولیتیک اتوایمیون

9)      لوسمی لنفوسیتی مزمن

10)   همانژیومانوز منتشر طحال

اندیکاسیون اسپلنکتومی

1)      برای تعیین  stage  بیماری هوچکین

2)      در بیماران با اسپلنومگالی  massive

3)      بیماران مبتلا به لوسمی پرولنفوسیتیک و لوسمی سلول مویی

4)      شایعترین اندیکاسیون برداشتن طحال (اسپلنکتومی) پارگی تروماتیک یا   ایا تروژنیک  طحال می باشد

5)      بیماری های خونی – ایمونولوژیک و احتقانی که موجب تخریب چند نوع سلول خونی می شوند

نارسایی مغز استخوان تنها مورد کنترااندیکاسیون اسپلنکتومی می باشد

اسپلنکتومی در کوتاه مدت  لکوسیتوز  و  ترومبوسیتوز     و در دراز مدت اثرات خونی مهمی ندارد

لکوسیتوز و ترومبوسیتوز بعد از 2 – 3 هفته به حالت طبیعی بر میگردد

یافته های دیررس و مزمن برداشتن طحال

تغییر شکل و اندازه ی گلبول های قرمز خون  به صورت آنیزوسیتوز و پویکیلوسیتوز

وجود گلبول های قرمز هسته دار  -  وجود اجسام howell jolly  - اجسام هینز Heinz -  نقطه نقطه شدن بازوفیل ها

رخ دادن این تغییرات در شخصی که اسپلنکتومی نشده باید مشکوک به انفیلتراسیون سرطانی  باشیم

مهمترین عارضه برداشتن طحال :  مستعد شدن بیمار به عفونت های باکتریایی (به ویژه ارگانیسم های کپسول دار )

نظیر استرپتوکوک پنومونیه  -  هموفیلوس آنفولانزا  و  ارگانیسم های گرم منفی روده ای

شیوع عفونت بعد از برداشتن طحال در سه سال اول بیشتر است

شایع ترین نواحی عفونت شامل ریه پوست و خون می باشد

خطر عفونت های ویروسی به دنبال اسپلنکتومی افزایش نمی یابد

به دنبال اسپلنکتومی  فرد مستعد بیماری انگلی بابزیوز  babesiosis  می شود

باید قبل از انجام اسپلنکتومی  واکسن پنوموکوک  و واکسن هموفیلوس آنفولانزا تزریق شود

بیماران مبتلا به آنمی داسی شکل به علت  آنفارکتوس های متعدد در دوران کودکی دچاراتو اسپلنکتومی میشوند

اگر در بیماران مبتلا به آنمی سیکل سل پس از 5 سالگی  طحال قابل لمس باشد نشان دهنده ی وجود یک هموگلوبینوپاتی همزمان مانند تالاسمی یا هموگلوبین c  می باشد

شایع ترین توموری که به طحال متاستاز میدهد ملانوما میباشد

dr . ghaderi