واکسیناسیون فعال (دیفتری، کزاز، سیاه سرفه)

1- واکسن ثلاث یا سه گانه (D.P.T )

حاوی 3 جزء است و شامل باکتری کشته شده سیاه سرفه و نازهر(توکسوئید) میکروبهای دیفتری و کزاز می باشد.

2- واکسن توام (دو گانه)

 واکسن توام شامل توکسوئید کزاز و توکسوئید دیفتری است که دارای دو نوع می باشد:

الف) واکسن توام خرد سال (DT)

 ب)  واکسن توام بزرگسال (dT)

مقدار و روش تلقیح: ابتدا ویال واکسن را به آرامی تکان دهید تا رسوب ته ویال کاملاً مخلوط شود. سپس بوسیله سرنگ 2 سی سی مقدار نیم میلی لیتر از واکسن را کشیده و پس از هواگیری بصورت عضلانی تزریق کنید.

 محل تزریق واکسن: در کودکان زیر 2 سال در ناحیه قدامی خارجی ران (یک سوم فوقانی و خارجی عضله ران) و در کودکان بالای دو سال در عضله دلتوئید چپ (عضله بازو) تلقیح می گردد.

نوبت های تلقیح  واکسن ثلاث :

واکسن ثلاث را 0/5میلی لیتر، بصورت عضلانی در سه نوبت با فاصله 2 ماه تزریق می کنند

( اولین تزریق 2 ماهگی، دومین 4 ماهگی و سومین تزریق در 6 ماهگی ) و یکسال بعد از آخرین تزریق  پادتن های تراوش شده رو به کاهش می گذارند که در 18 ماهگی یک تزریق یادآور و در سنین قبل از مدرسه (6 سالگی) یادآور دوم تزریق می شود.

واکسن سیاه سرفه را نباید در سنین بالاتر از 6 سال تجویز نمود.

برای دوام ایمنی بعد از تزریق در سنین قبل از مدرسه (6 سالگی )10 سال بعد، از واکسن دوگانه بزرگسالانTd) ) جهت دوام مصونیت استفاده می کنیم.

اثرات جانبی واکسن ثلاث

1- تب: به مادر آموزش دهید که اگر تب کودک شدید شد (بالاتر از 38 درجه سانتی گراد بصورت زیربغلی) قطره یا شربت استامینوفن (مطابق دستور کارکنان بهداشتی) به او داده و یا با آب ولرم و پارچه تمیز پاشویه نماید.

2- در بعضی از کودکان محل تزریق متورم، ملتهب، قرمز رنگ، سفت و دردناک می شود که بایستی به مادر آموزش دهید که چیز مهمی نبوده و نیاز به درمان ندارد و پس از سه تا چهار روز خوب خواهد شد.

3- ممکن است بعلت استریل نبودن سرسوزن یا عمیق تزریق نکردن واکسن، آبسه بوجود آید؛ که در این مورد باید کودک را به پزشک ارجاع داد.

4- گاهی پس از واکسیناسیون ممکن است به صورت نادر کودک دچار بیقراری، تب شدید و تشنج گردد. که در این صورت لازم است در نوبت های بعدی به جای واکسن ثلاث از واکسن توام خردسال (DT) استفاده گردد.

نکات قابل توجه

1- اگر بعد از تزریق واکسن ثلاث تب بالای 40 درجه سانتی گراد معقدی و یا تشنج عارض شود، در نوبتهای بعدی باید از واکسن دوگانه خردسال استفاده نمود.

2- تزریق واکسن ثلاث در کودکان دارای ضایعات مغزی پیشرونده (آنسفالیت های پیشرونده) ممنوع است و باید به آنها واکسن دو گانه خرد سال تزریق گردد.

3- فاصله بین نوبت سوم واکسن سه گانه و یادآور اول نباید از شش ماه کمتر باشد.

4- پس از پایان 6 سال و 11 ماه و 29 روز تلقیح واکسن ثلاث مجاز نبوده و در صورت نیاز باید بجای آن از واکسن دو گانه بزرگسال (dT) استفاده نمود.

5- چنانچه هنگام تزریق واکسن  یادآور اول سن کودک 4 سال و یا بیشتر باشد، تزریق نوبت دوم آن لازم نیست.

6- در مناطق صعب العبور وکوهستانی برای گروه های سیار می توان فاصله واکسن های ثلاث، پولیو و نوبت های اول و دوم هپاتیت ب را تا چهار هفته (یکماه) تقلیل داد.

7- اگر واکسن های چند نوبتی مانند پولیو، ثلاث، هپاتیت ب به هر علت طبق فواصل معین شده تزریق نشده باشند، از سر گرفتن واکسیناسیون لازم نیست و می توان با احتساب واکسیناسیون قبلی برنامه ایمنسازی را طبق جدول مربوطه انجام داد.